Zitten er pesticiden in uw wijn en moet u zich daar zorgen over maken?

Het is tijd om de kwestie van pesticiden in wijn tot op de bodem uit te zoeken. Pesticiden zijn stoffen die plaagpopulaties bij gewassen onder controle houden, en ze worden veel gebruikt bij de teelt van druiven voor wijnproductie. Ze beperken schade en voorkomen dat hele oogsten worden vernietigd — en daar zijn ze behoorlijk goed in.

Sommige pesticiden doden plagen, andere weren ze of remmen hun groei. In wijn is het gebruik van chemische pesticiden een zeer, zeer gangbare praktijk. Conventionele wijnmakers gebruiken ze bijna altijd om hun winst te maximaliseren. Maar biologische en duurzame wijnmakers kiezen een totaal andere weg — en het is belangrijk dat jij als consument begrijpt waarom.

Het onderwerp pesticiden in wijn is complex, maar er zijn enkele duidelijke waarheden over het effect van chemische behandelingen op land. Voor duurzame wijnmakers is het afzien van deze praktijk een vanzelfsprekende keuze.

Bezorgdheid over voedselveiligheid en een groeiend wantrouwen ten aanzien van hoe goed de overheid het gebruik van toxines in voedsel reguleert, hebben geleid tot toenemende belangstelling voor biologische landbouw. Deze belangstelling heeft zich uitgebreid naar de wijnwereld, en wijnmakers hebben daar enthousiast op gereageerd. Als pesticiden je zorgen baren, is deze gids bedoeld om je inzicht te geven in hoe pesticiden in de wijnwereld werken en hoe je schone wijn kunt vinden.

Bevat wijn pesticiden?

Residuen van pesticiden komen consequent voor in monsters van wijn die door conventionele wijnmakers is gemaakt — en soms zelfs in biologische wijn. De hoeveelheden zijn echter zo klein dat de EPA deze residuen als niet-toxisch en dus veilig voor consumptie beschouwt. Maar daar eindigt het verhaal niet.

Sommige pesticiden blijven aanwezig in druivenstelen en -pitten tijdens de fermentatie, andere verdwijnen voordat ze de fles bereiken. Maar zelfs bij lage niveaus is de zorg niet alleen voor de consument. Pesticiden zijn schadelijk voor het milieu en giftig voor landbouwarbeiders.

Wie gebruikt synthetische pesticiden?

Conventionele wijnmakers gebruiken fungiciden om schimmelziekten te elimineren, pesticiden om insecten uit hun wijngaarden te weren, en herbiciden om onkruid te doden. Druivenstokken zijn uiterst kwetsbaar voor ziekten, rot en plaagaanvallen. Deze risico’s op natuurlijke wijze beperken is risicovol, arbeidsintensief en — hier komt het — veel duurder. Conventionele wijnmakers stellen winst vaak boven alles, dus duurzame landbouw is voor hen geen optie.

Een onderzoek naar pesticiden in wijn in Zwitserland toonde aan dat in 95% van 176 conventionele wijnmonsters sporen van pesticiden aanwezig waren. Biologische wijnen vertoonden een veel lager percentage van 41,4%.

Waarom zijn er dan nog residuen in biologische wijn? Omdat pesticide-residuen vanuit naburige velden kunnen overwaaien. Daarom moet het elimineren van pesticiden een collectieve, gemeenschappelijke inspanning zijn — het is geen individuele keuze.

Toch kiezen biologische, biodynamische en duurzame wijnmakers ervoor om duurdere, arbeidsintensievere methoden te gebruiken om hun wijnstokken te beschermen, en gebruiken ze af en toe biologische sprays.

Zijn pesticiden schadelijk?

Studies naar de effecten van pesticiden op het milieu en mensen geven vaak tegenstrijdige resultaten. Laten we hiervoor eens kijken naar een veelgebruikt pesticide genaamd glyfosaat. Wat weten we over glyfosaat?

Glyfosaat is een niet-selectief herbicide. Het doodt alles waarop het wordt gespoten door de eiwitsynthese te blokkeren. Het wordt gebruikt bij allerlei gewassen en komt veel voor in conventionele wijngaarden. Volgens de EPA zijn er geen gezondheidsrisico’s aangetoond. Toch zijn er goede redenen om het te vermijden.

Glyfosaat is onderzocht en de resultaten roepen vragen op. Aanvankelijk concludeerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat glyfosaat geen kankerverwekkende stof is. Maar in 2017 herzag het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van de WHO die conclusie op basis van nieuw onderzoek: het is “waarschijnlijk kankerverwekkend.”

Andere studies suggereren dat glyfosaat oxidatieve stress, ontstekingen, verstoring van oestrogeenbanen, verminderde hersenfunctie en bepaalde kankers kan veroorzaken. Een studie bij melkkoeien wees op een hoger risico op nier- en leverschade.

De belangrijkste conclusie: er is meer onderzoek nodig.

Pesticiden verstoren het ecosysteem op grote schaal.

Wat wel duidelijk is: chemische behandeling is slecht voor het land. Het hele ecosysteem — bodem, water, dieren — wordt aangetast door pesticiden zoals glyfosaat, dat zich stevig aan de bodem hecht. Glyfosaat blijft ongeveer 6 maanden in de bodem voordat het door bacteriën wordt afgebroken.

Om te begrijpen hoe pesticiden ecosystemen beschadigen, hoeven we niet verder te kijken dan de bijen. De recente bijensterfte is potentieel catastrofaal — 90% van de wereldvoedselvoorziening is afhankelijk van bijenbestuiving.

De afgelopen jaren is een sterke achteruitgang van bijenpopulaties gedocumenteerd. De oorzaken: slechte voeding, verlies van leefgebied, en pesticiden.

Bijen nemen pesticiden op door besmet stuifmeel, nectar en water te drinken. Populaties verdwijnen in alarmerend tempo. Dat is gevaarlijk voor ons voedselsysteem. Boeren ondervinden nu al de gevolgen: de kosten voor het verbouwen van voedsel zijn bijna verdrievoudigd sinds bijenkolonies instortten in 2004.

Natuurlijke wijnmakers weten dat gezonde wijn uit gezonde bodem komt. Chemische behandelingen doden de micro-organismen in de bodem, wat leidt tot zwakkere wijnstokken. Hoewel het op korte termijn een snelle oplossing lijkt, is het schadelijk op de lange termijn.

Landarbeiders worden vergiftigd door pesticiden.

Pesticiden zijn gevaarlijk om mee te werken. Studies tonen aan dat landarbeiders niet alleen worden blootgesteld via direct gebruik, maar ook door overwaaiende pesticiden van naburige velden. In 2021 bleek uit onderzoek dat bijna de helft van de landarbeiders jaarlijks een acute pesticidenvergiftiging oploopt. Jaarlijks sterven 11.000 mensen aan vergiftiging.

Blootstelling gebeurt via huid, ogen of longen. Dit kan ontstaan door aanraking met bespoten planten of aarde. Symptomen zijn: verbranding van mond of keel, misselijkheid, diarree of overgeven. Pesticiden worden in verband gebracht met kanker en leerproblemen bij landbouwarbeiders.

Veel arbeiders zijn niet goed opgeleid in veilig gebruik, en wetgeving biedt vaak geen bescherming. Zelfs bij veilige praktijken ademen ze overwaaiende pesticiden in en nemen ze deze mee naar huis op hun kleding — wat hun gezinnen ook in gevaar brengt.

De enige oplossing is om blootstelling aan pesticiden in de wijngaard volledig te elimineren.

Hoe natuurlijke wijn synthetische pesticiden uitsluit.

Glyfosaat en andere synthetische pesticiden zijn verboden in biologische landbouw. Duurzame wijnmakers kiezen ervoor meer tijd en werk te besteden aan natuurlijke technieken die het milieu en hun gemeenschap niet schaden.

Ze gebruiken compost, mest en groenbemesters om hun land te verrijken. Onkruid wordt mechanisch verwijderd in plaats van met herbiciden. Ze zetten vee in om insectenpopulaties te reguleren. Het is geen gemakkelijk werk — en zakelijk gezien risicovoller dan chemische behandeling. Maar het ondersteunt het ecosysteem. Wijnbouw is al moeilijk genoeg — duurzaamheid vereist moed.

Jij kunt helpen door natuurlijke wijn te drinken.

Zou het niet mooi zijn als je het milieu kon helpen door wijn te drinken?

Je hebt invloed op de verschuiving naar natuurlijke wijnbouw door hoe je winkelt. Als consumenten reageren, luistert de markt. Nieuw-Zeeland stelde normen op om alternatieven voor pesticiden te stimuleren — dankzij consumentenvraag.

Wil je je blootstelling aan pesticiden minimaliseren en deel uitmaken van de natuurlijke wijnbeweging? Bezoek lokale wijnwinkels of volg online natuurwijnretailers om duurzame wijnen te vinden. De groeiende vraag naar pesticidevrij voedsel heeft natuurlijke wijn op de kaart gezet. Je vindt het nu makkelijker dan ooit.

Wil je natuurlijke wijn aan huis geleverd? Bekijk onze selectie heerlijke natuurwijnen gemaakt van biologische druiven.